Inplizitua azaleratu
Karraskan Berrikuntza eta Kulturaren III. Jardunaldia
Azaroaren 25ean Berrikuntza eta Kulturaren III. Jardunaldia ospatu zen Getxon, Karraskan elkartearen eskutik. Kultura eta sormen ekosistemak: inplizitua azaleratu zen topaketaren izenburua, zenbait kultura- eta sormen-agenteak nabarmentzeko antzematutako beharrari erantzuten, disziplinak eta sektoreak gurutzatzean lan egiten dutenak, eta sarritan sailkapen tradizionaletan lekurik ez dutenak. Jardunaldiaren puntu nagusienetako bat izan zen Kultursistemaren aurkezpena, Karraskanek garatutako tresna agenteak mapeatzeko kultura- eta sormen-ekosistemetan. Baina topaketak balio izan zuen ere elkarrizketa espazio giza, zeinean kultura-politika publikoak eraikitzeko beste moduekin zerikusia zuten hainbat estrategia, ikuspuntu eta proiektu partekatu ziren.
«Karraskanen sektorearen transformazioa kezkatzen gaitu, erakunde txikiak baina gogotsuak gara eta ikuspuntu horretatik nabarmendu egin nahi ditugu sektorearen dibertsitatea sortzen duten errealitate hibridoak, mestizoak eta periferikoak», azaltzen zuen topaketaren hasieran Roberto Gómez de la Iglesiak, elkartearen buruak, «sormena , arteak eta kultura funtsezko faktoren diren giza- eta ekonomia-ereduaren transformazioan sektore gisa eduki nahi dugun papera aldarrikatzearekin zerikusi handia dute jardunaldi hauek».
Jardunaldiaren hitzaldiek markatu zituzten gaitetako bat izan zen fokua kultura- eta sormen-industrien gainean aukera-eremu gisa, Eusko Jaurlaritzaren eskutik Espezializazio Adimenduneko Estrategiara, RIS3ra, ICCen sektorea gehitzeari lotuta dagoena. Ermatearekin zerikusi handia duten roletara zuzendutako kulturarekin lotutako politika publikoak transformatzearen beharrari buruz aritu ziren debateak ere.
Karraskan III. Jardunaldiaren aurkezpenean parte hartu egin zuen Andoni Iturbek, Bizkaiko Foru Aldundiko Kulturako zuzendari nagusiak. Politika publikoen muinean, K, kulturan, jarri behar dugula nabarmendu zuen Iturbek. «Ezaguerara lotutako lanen % 40 desagertuko dira; hortaz, etorkizunean benetako balioa sormena izango da, ikusi behar dugu nola garen gai sormena azalarazteko, gizartean zein ekonomian benetako inpaktua izan dezan». Bertan egon zen baita Getxoko Udalaren Kultura zinegotzia, Koldo Iturbe, administrazioetan betidanik eduki den kultura-sektorearen ikuskera zabaldu behar dela adierazi zuena, «kultura-zinegotzigoek urte askoren zehar ulertu dutena baina askoz gehiago da kultura, eta jardunaldi hauek beste ikuspuntu bat aurkeztu nahi dute, erakusten errealitateak zenbait agente dituela». Zinegotziak udalbatzak kulturaren eremuan martxan dituen estrategiak aurkeztu zituen, Kultura Plana adibidez, hainbat agenteekin eta Udalaren beste sailekin batera garatuta; eta Getxo 2020 Estrategia, ICCak bere ardatzetako baten gisa daukana.
Jardunaldiak Andrés Gribnicowren, Argentinako Errepublikako Kultur Ministerioaren Kultura- eta Sormen-idazkariaren, hitzaldia izan zuen. Gribnicow herrialdearen kultura-kontestua laburtu zuen, nazioartean bere kultura-ekoizpenaz ezagutzen dena, baina hiriburuan asko zentralizatzen dena, ondoren Red de Ciudades Creativas [Sormenezko Hirien Sarea] proiektua aurkezteko. Estrategia honek, Kultur Ministerioaren Sormenezko Ekonomia-idazkariak bultzatua, kultura gizartearen eta ekonomiaren garapenaren ardatzat hartzen duen ideiapean lotutako hirien ehun baten sorkuntza ekarri du. Estrategiak badauzka agenteak prestatzeko eta trebatzeko programak, tailerrak komunitate-eragileentzat, merkatu espezializatuak bultzatzen ditu eta identitate berriak sortzen ditu modu kolektiboan. «Hirietako sormen-agenteen eta ekosistemen mapa sortzean oinarritzen da, zeinetan kultura, balio batez gain, ekonomia garatzeko aukera gisa ikusten den», azaltzen zuen Andrés Gribnicowek.
Roberto Gómez de la Iglesia, Karraskan elkartearen burua, eta Iranzu Guijarro, Kultursistemaren koordinatzailea, tresna berri hau aurkezteaz arduratu ziren. Proposamena sailkapen sistema bat sortzean oinarritzen da kultura- eta sormen-ekosisteman mapeatzeko gaur egun kultura-sektorearen sailkapen sistemetan azaleraturik gabeko agenteak kontuan hartzen. «Konturatu ginen azkok izenik ez genuela; beraz, taxonomia berria sortzeko helburua hartu genuen, kultura- eta sormen-ekosistema anitza modu errealagoan interpretatzea uzten diezaguna», azaltzen zuen Roberto Gómez de la Iglesiak. Aurten otsaila eta maiatza bitartean, Karraskanek tresnaren lehenengo testeoa egin zuen. Gainera, lehenengo mapaketa eta tresna bera ere Karraskan elkartearen webgunean aurkitu daitezke. Jardunaldian lan-tailer bat egin zen, Kultursistema praktikan jartzera zuzenduta zegoena eta Colaboraborako Ricardo Antónek bideratu zuena. Topaketan egon zirenek tresna berri hau testeatzeko aukera izan zuten.
Sektorearen eta bere sormenezko kultura-industrien eta dibertsitatearen inguruko politiken mahai-inguru bat egon zen ere topaketan, zeinean María Camino Barnecillak, Nafarroako Gobernuko Baliabideen eta Garapen Estrategikoaren Ataleko Buruak, José Ricak, Getxoko Udaleko Sustapen Ekonomikoko teknikariak eta Pau Rausellek, Balentziako Unibertsitateko Econcult Kulturaren Ekonomiaren eta Turismoaren Unitatearen koordinatzaileak, hartu zuten parte. María Camino Barnecillak azaldu egin zuen azken urteotan bultzatutako politika publikoetan eman den ikuspuntu aldaketa. «Erakunde publikotik ulertzen dugu kultura-teoriatik azaleratu behar garela, modetan erortzea saihesten», azaltzen zuen Barnecillak, «emaile moduan, kultura-politika zuzenen eta zeharkakoen bidez, kultura- eta sormen-industriak laguntzeko, baita ekosistemen taldea ere, gero eta zeharkakoagoak direnak eta disziplina anitzagoak dituztenak».
José Ricak 2020 estrategia azaldu zuen, udalbatzaren Sustapen Ekonomikorako Sailak bultzatua eta bere ardatzetako bat kultura- eta sormen- industriak direnak. Planak badauzka formakuntzarako programak eta praktika egokien trukea, gainera, kultura-ekintzailetza laguntzen du. Azkenik, Pau Rausellek kulturari buruz hitz egin zuen ekonomiaren giza-zientziaren ikuspuntutik, kultura-eskubideak ulertzen kultura-politiken helburu intrintsekoa bezala. «Konturatzen ari gara banakako eta taldeko ongizateari buruz daukagun pertzepzioak gero eta zerikusi gutxiago daukala dimentsio ekonomikoarekin eta gehiago sinbolikoarekin, plazerrarekin, konpromisuarekin eta esan nahiarekin, eta hori kulturaren arloa da». Debate-mahaian administrazio-prozesuen loturak aurkeztu ziren, baita kulturaren garrantzia eskatzen duen herritarren kritika beharrezkoa dela.
Karraskanerako, 2018ra begira, Rosa Abalek, bere koordinatzaileak, lan-planaren puntu nagusien aurkezpenarekin itxi zuen jardunaldia. Elkartearen estrategia kulturaren transformaziorako berrikuntzan oinarritzen da, Kultursistema prozesu hori, agenteen arteko elkarlana eta sektorearen profesionalizazioa bultzatzeko tresnatzat hartzen. Karraskan elkartearen koordinatzaileak adierazi zuen bezala, «eragina izan nahi dugu parte-hartzearen bidez transformatzeko».
